ในอนาคตอันไกล หากวันใดคนไทยอยากย้อนมองและศึกษาวิถีชีวิต คำพูดคำจา และเสื้อผ้าหน้าผมของเยาวชนเจนฯ Z เจนฯ Alpha ที่มีภูมิลำเนาอยู่ในกรุงเทพฯ ปี 2020 กว่า ๆ ซีรีส์วัยรุ่นกั๊กมากั๊กกลับอย่าง ‘GELBOYS สถานะกั๊กใจ’ นับว่าเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชั้นต้นที่ถูกต้องมากแม่ เพราะมันอัดแน่นไปด้วยภาพแทนวัยรุ่นเยี่ยวแตก และกลิ่นอายกิจกรรมเก่าแก่อย่างการเดินสยาม ที่มีมาเนิ่นนานนับแต่สมัยคุณน้ามิลเลนเนียล ต่างกันที่คาแรกเตอร์ความลื่นใหลยืดหยุ่นของเด็กสยามรุ่นใหม่ ได้เชื่อมโยงพวกเขาเข้าหาวัฒนธรรมที่ย่อยง่ายและเปลี่ยนแปลงได้เสมออย่าง วัฒนธรรมพี่กะเทย
#spectroscope: ɅะlทE culture เมื่อวัยรุ่นเล็บเจลถูกแต่งตั้งเป็นทายาทพี่กะเทย วัฒนธรรมที่เคยหลบมุมอยู่ชายขอบ จึงออกมายึดครองพื้นที่ Pop culture
โฟร์มด วิเชียร บ้าบิ่น และบัว เป็น 4 ตัวละครเควียร์หนุ่มผู้มากับความไม่ชัดเจนในสถานะ แต่หากเป็นเรื่องจริตกะเทยชัดเลยว่าถูกเลี้ยงดูมาอย่างถูกต้อง ถึงขนาดที่ชาวเน็ตยกย่องให้เป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมกับคำว่า ‘ลูกหลานพี่กะเทย’ ฉายาของวัยรุ่นเจนฯ ใหม่ผู้มีพลังงานบวกล้นเหลือ ออร่าจับใจ ที่สำคัญคือรู้ศัพท์วงใน งับบทดราม่าจากเดอะเฟสได้ทุกคำ และต่อบทละครยุค 2000s ประหนึ่งเขียนและกำกับเองทั้งหมด ซึ่งที่กล่าวมามีตัวละคร โฟร์มด (นิว ชยภัค) เป็นร่างจำแลงอันสมบูรณ์แบบ เขาได้รับฉายาเป็น ‘กะเทยลูกเจี๊ยบ’ นักเรียนนอกหลักสูตร ผู้อยู่ระหว่างศึกษาและพัฒนาศาสตร์การเป็นกะเทยตัวแม่ แต่ทั้งที่เจ้าตัวไม่ได้เป็นผู้หญิงข้ามเพศแท้ ๆ เหตุใดจึงถูกยอมรับให้เป็นตัวลูกที่รอวันเติบใหญ่อย่างไม่มีใครคัดค้าน เคยมีการตั้งคำถามในทำนองนี้มาตั้งแต่ราว ๆ ปี 2020 ว่าด้วยการแสดงออกแบบใดเหมาะสมจะถูกนิยามว่า ‘จริตกะเทย’ จนเกิดเป็นวาทกรรม “กะเทยไม่ใช่เพศแต่เป็นจริต” ที่เรียกรถทัวร์พี่ปัจเจกกะเทยมารุมยำหาคำตอบ ว่าการกล่าวเช่นนี้มันลดทอนคุณค่าของคอมูนิตี้ให้เหลือแค่วิถีปฏิบัติหรือไม่ ในวันที่ใครก็เป็น (เหมือน) กะเทยได้ หมายความว่าสังคมชูสเราแล้ว หรือสังคมแค่ฉกฉวยเอาตัวตนเราไปสร้างกระแสและขับเคลื่อนวัฒนธรรมร่วมสมัยเพียงเท่านั้น เพราะนับวันเส้นแบ่งระหว่างการหยิบยืมและการช่วงชิงเริ่มเลือนลางลงเรื่อย ๆ ดังเช่นที่เคยเกิดขึ้นกับวัฒนธรรมคนแอฟริกันอเมริกัน และชนพื้นถิ่นตามหุบเขา-ชายหาดในหลากทวีปทั่วโลก
#ก่อนหน้านี้พี่กะเทยอยู่ไหนในกระแส – แม่! มันแทบไม่มีอยู่เลยยยยยย
คาดว่าการปรากฏตัวครั้งแรกของกะเทยในสื่อไทยเกิดขึ้นบนหน้าหนังสือ ‘เผยชีวิต ดาวกะเทย ยอดกระหรี่’ (2497-2498) สื่อสิ่งพิมพ์ชิ้นแรกที่บอกเล่าชีวประวัติของกะเทยผู้เกิดและเติบโตในกรุงเทพฯ เมื่อประมาณ 80 ปีก่อนการตีพิมพ์ และเธอยังเป็นเจ้าของกิจการผู้ให้บริการทางเพศอีกด้วย แต่ไม่มีข้อมูลผู้แต่ง โรงพิมพ์ ปีพิมพ์ที่แน่ชัด หรือแม้แต่สำเนาฉบับเต็มให้ได้เรียนรู้ต้นตำหรับพี่กะเทย เนื่องจากสิ่งพิมพ์์ชิ้นนี้ไม่เคยถูกเก็บรักษาในฐานะหลักฐานทางประวัติศาสตร์ กะเทยในพุทธศักราชก่อน ๆ ยังคงเป็นเพียงคนชายขอบที่ถูกผลักออกจากหน้าบันทึก ก่อนที่สื่ออีกหนึ่งชิ้นที่ถูกเผยแพร่ในช่วงเวลาไล่เลี่ยกันอย่าง ‘กะเทยเป็นเหตุ’ (2497) ภาพยนตร์เงียบ ประเภทตลก โดย คณะ LEDGER ธนาคารมณฑล จะได้รับคัดเลือกให้เป็นหนึ่งในภาพยนตร์ 15 เรื่อง ที่ถูกขึ้นทะเบียนป็นมรดกภาพยนตร์ของชาติ ครั้งที่ 9 เมื่อวันที่ 4 ต.ค. ปี 2562 ซึ่งเป็นเวลาถึง 83 ปี กว่าที่เรื่องราวของพี่กะเทยจิกวิกกับตอนจบสุดไอคอนิกอย่าง การให้ตำรวจนายร้อยนอนกอดวิกฟูมฟายหลังฉกวิกพี่กะเทยจนได้รู้ความจริง จะถูกมองเห็นคุณค่าและบันทึกลงบนหน้าประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการ
ตลอดเส้นทางชีวิตอันยากลำบากของพี่กะเทย พวกเธอเคยเป็นที่พูดถึงและยอมรับแค่ในสายอาชีพอย่างพนักงานบริการทางเพศและช่างแต่งหน้าทำผม ซึ่งประสบความสำเร็จถึงขั้นโกอินเตอร์ และถูกดัดแปลงเป็นภาพแทนในสื่อหลายประเภท จนเมื่อการมาถึงของโซเชียลมีเดียที่ได้มอบอำนาจอันชอบธรรมในการเผยแพร่เครื่องมือทางการสื่อสาร ที่รับรู้โดยทั่วกันแค่ในวงสนทนาเล็ก ๆ อย่าง ภาษาลู เหล่าพี่กะเทยจึงมีจุดร่วมทางวัฒนธรรมชิ้นแรกที่แทรกตัวอยู่เงียบ ๆ บนกล่องข้อความออนไลน์ กระทั่ง ‘ไดอารี่ตุ๊ดซีส์’ ได้นำพาภาษากะเทยเข้าสู่กระแสหลัก ทำให้นอกจากภาษาลู บรรดาคลังศัพท์์อย่าง เท, นก, ลำไย, ยิ้ม และอะไรเบอร์นั้น กลายเป็นคำที่ถูกใช้อย่างแพร่หลาย ศัพท์กะเทยจึงกลายเป็นศัพท์ใหม่ หรือที่คนรุ่นก่อนหน้ามักเรียกว่า ศัพท์วัยรุ่น และก็มาถึงจุดสูงสุดของความปังปุริเย เมื่อบรรดาอินฟลูฯ พี่กะเทยที่อาจเคยโด่งดังเฉพาะกลุ่ม ปรากฏตัวแบบสุขุมวิท 11 ในทุกแพลตฟอร์ม เพื่อมาพูดคุยขำขัน นำเสนอข่าวสารบ้านเมือง รีวิวของกินที่ทำถึง นอยด์อ่าคุณน้ากับ Vlog เดย์ Vlog วีค และรีแคปเวทีนางงามแบบฉ่าม การบัญญัติศัพท์จึงเกิดขึ้นไม่เว้นวัน เพราะพจนานุกรมเล่มนี้ไม่มีหน้าจบ และเมื่อทุกสิ่งอย่างถูกเทรวมกันลงในแกงหม้อใหญ่ วัฒนธรรมกะเทยร่วมสมัยที่ไม่อ่อมแก่และจึ้งมากแม่เริ่มแพร่กระจายไปสู่กลุ่มคนที่คุ้นเคยดีกับโลกออนไลน์นั่นคือ เจนฯ Z ผู้โหยหาสาระและความบันเทิงบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย
#พี่กะเทยกับน้องเจนฯใหม่ — แม่ลูกผูกจิตกันได้เพราะไร้ซึ่งอคติ
หากหนุ่ม ๆ เล็บเจลคือภาพสะท้อนสังคมวัยรุ่นในยุคสมัยแห่งความหลากหลาย วันนี้พี่กะเทยมีลูกเต็มสยามหลานเต็มฟีด TikTok เพราะอัตลักษณ์ที่ให้กำเนิดโดยชุมชนผู้หญิงข้ามเพศ กำลังถูกโอบอุ้มโดยกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่มีความตระหนักรู้และเข้าใจในทุกเพศสภาพ อย่างที่เห็นได้จากการ ‘สมาสชน-สนธิเชื่อม’ คำจากสองวัฒนธรรมที่แตกต่างอย่าง ปังมากครับจารย์ เป็นต้น ส่วนคำว่ากะเทยก็กำลังกลายเป็นคำที่ใครต่างก็อยากถูกเรียกขาน เพราะมันมีพลังอำนาจเทียบเท่ากับการถูกอวยยศเพราะสวมใส่แฟชั่นเทสดีไว้บนเรือนร่าง ท้ายที่สุดแล้วคำถามจึงหลงเหลืออยู่เพียงแค่ว่า การเป็นลูกหลานพี่กะเทย มีจริตและใช้ชีวิตเหมือนอย่างพี่กะเทยนั้น ยังเป็นตัวบ่งบอกเพศสภาพและเพศวิถีของเขาและเธออยู่หรือไม่? คนเหล่านี้ควรจะมีส่วนร่วมมากน้อยเพียงใดในการผลักดัน กะเทย culture? ในวันที่วัฒนธรรมนี้กลมกลืนไปกับวิถีชีวิตคนรุ่นใหม่โดยสมบูรณ์ ไม่ว่าจะหยิบจับมันมาใช้บอกว่าทันเทรนด์ เรียกกระแส ทำมาหากิน หรือเพื่อสร้างความสมานฉันท์กับพี่กะเทยร่วมแผ่นดิน ตลอดจนใช้ประกอบชีวิตประจำวันเพราะรู้จักและคุ้นเคยกับมันเป็นอย่างดี คำว่า ลูกหลานกะเทย คือ คำยินยอมจากพี่ ๆ ในชุมชนที่โอเคนัมเบอร์วันกับการที่น้อง ๆ ทุกคนมองเห็น ให้ความสำคัญ และช่วยกันจุ๊บเอาความเป็นกะเทยไปแพร่พันธุ์บนโลกที่เต็มไปด้วยอิทธิพลของชายจริงหญิงแท้
วันนี้ความเริ่ดอย่างหนึ่งของ กะเทย culture คือมันไม่มีระเบียบแบบแผนตายตัวอีกต่อไป และไม่ได้ชี้ขาดว่าคนที่ยึดถือปฏิบัติตามได้ต้องเป็นกะเทยเท่านั้น หากแต่เป็นพันธุกรรมคิดสร้างสรรค์ปนคึกคะนอง ที่ตกทอดจากรุ่นพี่กะเทย—ที่อยากลองหยิบบทพูดจากรายการโทรทัศน์มาประชันฝีปาก และหยิบสีหน้าท่าทางจากคนดังมาสวมบทบาท—มาสู่รุ่นน้องเพศหลากหลายที่ปล่อยจอยไปตามสังคมโลก ความสัมพันธ์ระหว่างพี่กะเทยกับเด็กเจนฯ Z จึงกลายเป็นความแม่ลูกผูกจิตที่โคตรโฮ่งเลยครับจารย์
#KatoeyCulture #Queerculture #Camp
Content by kulkul
Graphic by Frogman
อ้างอิง
Suesat, W., Sirasoonthorn, D. P., & Boonwanno, D. T. (2022). การปรากฏอัตลักษณ์กายา และอาณาบริเวณทางสังคมของกะเทย ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (พ.ศ. 2470-2516). Damrong Journal of The Faculty of Archaeology Silpakorn University, 21(1), 165–204.
#SPECTRUM #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน
“กรุณาแสดงความเห็นอย่างสุภาพและสร้างสรรค์ ทีมงานสงวนสิทธิ์ในการลบหรือดำเนินการตามสมควร กับความเห็นที่สร้างความเกลียดชัง (hate spech) หรือละเมิดสิทธิของบุคคลอื่น”
