“กูตัวแทนคนอีสาน มีอะไรให้คนอีสานอธิบาย ถามมาให้จบ ๆ จะได้อธิบายแทนพี่น้องไปทีเดียว”
เมื่อ 18 พฤษภาคมที่ผ่านมา โลกออนไลน์เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ สาเหตุจาก ‘จอนนี่ มือปราบ’ อดีตนายตำรวจอินฟลูเอนเซอร์ โพสต์แสดงจุดยืนเกี่ยวกับการแห่ทิ้งคอมเมนต์ “คนอีสานอธิบายที” และ “คนอีสานตอบหน่อย” บนโซเชียล จนทำให้เกิดข้อถกเถียงว่าคอมเมนต์ประเภทนี้คือการตั้งใจเหยียดและเหมารวมคนอีสานหรือไม่
“ทำไมถึงต้องให้คนอีสานอธิบาย?”
“คิดอะไรไม่ออกถามแต่คนอีสาน แสดงว่าคนอีสานเก่งอีหลีเนาะจ้า”
“ถ้าไม่เหยียดแล้วทำไมไม่คอมเมนต์ถึงคนอีสาน ในคอนเทนต์แบบแกลม ๆ”
#คนอีสานอธิบายที – คำถามที่ไม่ต้องการคำตอบ แต่กำลังระบาดทั่วโซเชียล
การฝลัดคอมเมนต์ “คนอีสานอธิบายที” และ “คนอีสานตอบหน่อย” ใน TikTok เกิดขึ้นมาตั้งแต่ช่วงต้นปี และส่วนใหญ่มักจะถูกคอมเมนต์ในคอนเทนต์ ‘แปลก’ หรือยังไม่ได้รับการยอมรับในสังคมว่าเป็นเรื่อง ‘ปกติ’ เช่น การกินอาหารดิบ การเต้นหน้าฮ่านด้วยท่าทางที่ชาวเน็ตเรียกว่า ‘ตลาดล่าง’ และต่อมามีการทิ้งคอมเมนต์ในคอนเทนต์ที่หลากหลายมากขึ้นและในหลายพื้นที่ จนถึงคอนเทนต์ที่ไม่เกี่ยวข้องใด ๆ กับคนอีสานเลย ผู้คนจึงต่างเริ่มตั้งข้อสงสัยถึงพฤติกรรมเหล่านี้ว่าแฝงไปด้วยอคติและการเหมารวม ซึ่งเป็นการเหยียดวัฒนธรรม ต่อมาเริ่มมีการตอบโต้ของคนอีสานที่เป็นเจ้าของวัฒนธรรม ว่านี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่การเหยียดหยามคนอีสานเกิดขึ้นในโซเชียลมีเดียไทย
“การเหยียดคนอีสานมันไม่ใช่เรื่องใหม่หรอก แต่มันเกิดขึ้นมานานแล้ว แค่เปลี่ยนรูปแบบไปเรื่อย ๆ”
ปัญหาการเหยียดเชื้อชาติหรือภูมิภาคต่อชาวภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีต้นตอจากทัศนคติที่ถูกปลูกฝังผ่านรุ่นสู่รุ่นว่า คนอีสานมีเชื้อสายจากประเทศเพื่อนบ้าน พูดภาษาถิ่นที่ฟังไม่เข้าใจ มีวัฒนธรรมการกินที่แตกต่าง วิถีชีวิตที่ดูบ้าน ๆ และเติบโตมาในพื้นที่ที่ถูกมองว่าด้อยพัฒนา เมื่อเทียบกับภูมิภาคอื่น ภาพจำที่สังคมสร้างขึ้นมาผ่านสายตาที่มองความแตกต่างนี้เป็นความด้อยกว่า เจตนาที่สื่อออกมาของเจ้าของคอมเมนต์ส่วนใหญ่จึงยืนยันได้ว่าเป็นการใช้เพื่อตั้งใจเหยียดคนอีสาน คำถามเหล่านี้ไม่ต้องการคำตอบ มันเพียงต้องการเหยื่อที่ถูกล่อเข้ามาด้วยวาทกรรมที่ว่าคนอีสานด้อยกว่าทั้งเรื่องเชื้อชาติ ภาษา วิถีชีวิต และรูปลักษณ์
อคติต่อคนอีสานไม่เคยหายไปจากสังคมไทย เพียงแต่วันนี้มันแฝงตัวอยู่ในรูปของมุกตลกหรือคอมเมนต์เล่นขำ ๆ ของคำว่าคนอีสานอธิบายที คำพูดเหล่านี้ไม่ใช่แค่คำถามที่รอให้คนอีสานมาตอบหรือมุกขำทั่วไปหรอก แต่เป็นการดูแคลนและตอกย้ำภาพจำเหมารวมล้าสมัย มันคือกับดักที่ติดตั้งขึ้นด้วยอคติไม่ใหม่และยังคงลุกลามไปทั่ว โดยเฉพาะในคอนเทนต์ที่เหล่าคนเมืองอันสูงส่งตัดสินว่าเป็นคอนเทนต์คน ‘บ้านนอก’ ผลักไสความเป็นอื่นให้เป็นของคนต่างภาค
วันนี้สิ่งที่ควรถามอาจไม่ใช่คนอีสานอธิบายที แต่คือการย้อนถามตัวเองว่า นี่ทำไมเรายังต้องมองคนอีสานด้วยแว่นแห่งความเหนือ-ด้อยอยู่อีกกันนะ
Content by Pitchaya S. & Kulkul
Graphic by frogman
#SPECTRUM #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน
“กรุณาแสดงความเห็นอย่างสุภาพและสร้างสรรค์ ทีมงานสงวนสิทธิ์ในการลบหรือดำเนินการตามสมควร กับความเห็นที่สร้างความเกลียดชัง (hate speech) หรือละเมิดสิทธิของบุคคลอื่น”
