“นิยายคือทรัพยากรแห่งความหวัง” จักรวาลวรรณกรรม BL หรือ GL อีกหนึ่งการต่อสู้ความเท่าเทียมทางเพศ

คำว่า ‘วรรณกรรม’ ตามความหมายที่ผู้ร่วมเสวนาในงาน ‘จักรวาลวรรณกรรม BL/GL กับพลังความหลากหลาย สู่สังคมที่เท่าเทียม’  ได้ให้ไว้นั้น หมายถึง งานเขียนที่สะท้อนวัฒนธรรมของการเล่าเรื่องในหลากหลายรูปแบบ เป็นงานที่เมื่ออ่านแล้วทำให้ผู้อ่าน ‘รู้สึก’ สัมผัสทางอารมณ์ ‘รู้ผล’ เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้น และ ‘รู้เรื่อง’ เข้าถึงสาระสำคัญอย่างแท้จริง ในปัจจุบัน คำว่า วรรณกรรม ถูกตีความให้กว้างกว่านิยาย เรื่องแต่ง หรือเรื่องเล่าทั่วไป ที่สะท้อนแง่มุมของสังคม วัฒนธรรม อัตลักษณ์ และความหลากหลายของผู้คน ผ่านตัววรรณกรรม

เช่นเดียวกับวรรณกรรม BOY LOVE และ GIRL LOVE ถือเป็นซับคัลเจอร์ที่มีอิทธิพลในการขับเคลื่อนความหลากหลายทางเพศในปัจจุบัน ให้ผู้อ่านได้เข้าใจความรู้สึก และรับรู้เรื่องราวต่าง ๆ สำหรับงานเสวนาครั้งนี้จึงได้มีตัวแทนจากหลากหลายภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นผู้คนในแวดวงหนังสือ นักเขียนนิยาย สำนักพิมพ์ ไปจนถึงอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญด้านวรรณกรรม สาย BL/GL มาร่วมแลกเปลี่ยนมุมมอง ถ่ายทอดความรู้ และสะท้อนให้เห็นว่าวรรณกรรมแนวนี้ไม่ใช่เพียงแค่เรื่องรัก แต่สามารถเป็นพลังขับเคลื่อนทางสังคม ทำลายภาพจำแบบเดิม ๆ และร่วมกันเสนอแนวทางพัฒนาอุตสาหกรรมการอ่านให้เติบโตได้มากขึ้น

#นิยายวายและแซฟฟิก – จากมุมมองที่มองว่า ‘ผิดปกติทางจิต’ สู่ ‘ความหวังในเรื่องความหลากหลาย’

วรรณกรรมแนววายและแซฟฟิกในประเทศไทยเคยถูกตีกรอบให้อยู่ในภาพจำที่แปลกแยกจากสังคม ตัวละครในเรื่องต้องมีปัญหาทางจิต หรือสร้างภาพแทนของเพศที่ไม่ตรงกับความเป็นจริง ซึ่งหนึ่งในสาเหตุหลักมาจากความไม่เข้าใจในเรื่องความหลากหลายทางเพศ ทั้งจากฝั่งผู้เขียนและผู้อ่าน และในประเทศไทยที่เคยให้คำนิยามว่าเป็น ‘พฤติกรรมที่ผิดปกติทางจิต’ ในอดีตจึงเคยเป็นสิ่งที่ต้องหลบซ่อนและไม่สามารถวางขายได้ตามร้านหนังสือทั่วไป เมื่อสังคมเริ่มเปิดกว้างมากขึ้น สำหรับมุมมองของนักเขียนหลายคน จึงเกิดคำถามไปในทิศทางเดียวกันว่า เหตุใดเรื่องราวของตัวละครหลากหลายทางเพศจึงไม่สามารถเป็นนิยายรักทั่วไปที่มีความสนุก ทำไมจึงยังคงวนเวียนอยู่กับภาพจำเดิม ๆ ที่อาจส่งผลให้เกิดการผลิตซ้ำภาพลักษณ์เชิงลบของกลุ่ม LGBTQ+ การเริ่มต้นสร้างสรรค์วรรณกรรม BL/GL จึงไม่ใช่แค่การเล่าเรื่องรัก แต่คือการต่อสู้กับอคติในสายตาของสังคม เป็นการท้าทายกรอบความคิดเดิม ๆ ที่สามารถนำเสนอภาพให้เหมือนกับเรื่องราวคนทั่วไป เมื่อการอ่านนิยายประเภทนี้เป็นเรื่องที่มากขึ้นในสังคม งานเขียนก็มากขึ้นตามมา และทำให้สังคมเห็นได้ว่าวรรณกรรม BL/GL ช่วยเปลี่ยนแปลงมุมมองทางสังคมได้จริงๆ

“วรรณกรรมคือทรัพยากรแห่งความหวัง ของกลุ่มคนที่พยายามเข้าใจเพศตัวเอง” 

เมื่ออุตสาหกรรมเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง ก็ยิ่งเปิดพื้นที่ให้กับผู้อ่านโดยเฉพาะผู้ที่อาศัยอยู่ในบริบทสังคมที่เต็มไปด้วยกรอบแรงกดทับ ได้มีโอกาสค้นพบตัวตนของตนเองมากขึ้น วรรณกรรมจึงเปรียบเสมือนพื้นที่เล็ก ๆ แห่งความหวัง ที่ช่วยให้ผู้อ่านได้มองเห็นภาพของตัวเองหลาย ๆ ด้าน ผู้ร่วมเสวนาได้กล่าวถึงทิศทางของวรรณกรรม BL/GL ในไทยที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ทั้งการเปิดกว้างและหลากหลายมากกว่าเดิม กฎหมายสมรสเท่าเทียมในประเทศไทยที่เพิ่งจะมีผลบังคับช่วงต้นปี วรรณกรรมก็มีส่วยช่วยทำให้ผู้อ่านมองเห็นได้มากขึ้นอีกว่าเราอยากจะมีชีวิตแบบไหน จินตนาการถึงความรักที่สวยงามโดยไม่มีกรอบของเพศมาเกี่ยวข้อง และบางเรื่องก็ไม่ใช่แค่เรื่องความรัก แต่ในด้านเพศและชีวิตด้วย 

ขณะที่ฝั่งนักเขียนเองก็เน้นย้ำว่า การที่ผู้อ่านจะสามารถค้นหาตัวตนได้มากน้อยเพียงใด ไม่ได้ขึ้นอยู่แค่กับเนื้อหาในเรื่อง แต่ขึ้นอยู่กับวิธีที่ผู้อ่านเลือกจะอ่านด้วย และในฐานะผู้เขียน ความท้าทายคือการเขียนทั้งสิ่งที่เป็นจริง และสิ่งที่ใฝ่ฝันอยากให้เป็น โดยต้องไม่บังคับให้การอ่านต้องตีความไปในทิศทางเดียว หากแต่ต้องเปิดกว้าง ยอมรับ และเคารพความหลากหลายทุกมุมมองที่ผู้อ่านมี 

#การขับเคลื่อนวรรณกรรมวายและแซฟฟิก

ในช่วงท้ายของงานเสวนา ได้มีการพูดถึงแนวทางการขับเคลื่อนวรรณกรรมวายและแซฟฟิกให้เติบโตในฐานะ Soft Power อย่างเต็มรูปแบบ โดยชี้ให้เห็นว่า ประเทศไทยถือเป็นหนึ่งในศูนย์กลางการผลิตสื่อ BL/GL ที่ใหญ่ระดับโลก ด้วยศักยภาพของนักเขียนไทยที่โดดเด่นในด้านความคิดสร้างสรรค์ และมีการส่งออกผลงานในรูปแบบต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง แต่สิ่งที่ยังเป็นข้อจำกัดคือ ‘การแปล’ ซึ่งถือเป็นกุญแจสำคัญในการเปิดตลาดสากล เนื่องจากผลงานส่วนใหญ่เขียนด้วยภาษาไทย การสนับสนุนด้านการแปลไม่ว่าจะเป็นภาษาอังกฤษหรือภาษาอื่น ๆ ทั่วโลก จึงจำเป็นเพื่อให้วรรณกรรมไทยสามารถก้าวสู่เวทีโลกได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ และไม่ใช่แค่เพียงด้านเศรษฐกิจแต่สำหรับด้านวัฒนธรรม ภาพของประเทศไทยที่เรามองว่าเป็นมิตรกับความหลากหลายทางเพศ การสร้างทิศทางที่ดีขึ้นเรื่อย ๆ  ทำให้ผู้อ่านนิยายจากทั่วโลกรู้สึกว่าไทยเป็นพื้นที่ที่เป็นมิตรต่ออุตสาหกรรมการอ่านและความหลากหลายทางเพศ สิ่งนี้จึงถือเป็นการขับเคลื่อน Soft Power ที่แท้จริงในอีกด้านด้วย

สุดท้าย ผู้ร่วมเสวนาได้สะท้อนความหวังว่า อยากเห็นประเทศไทยส่งเสริมการอ่านอย่างจริงจังยิ่งขึ้น ในยุคที่โลกออนไลน์เติบโตอย่างรวดเร็ว พวกเขาเชื่อว่าโซเชียลมีเดียสามารถเดินไปพร้อมกับการส่งเสริมการอ่านได้อย่างมีพลัง วรรณกรรมวายและแซฟฟิกไม่ควรเป็นเพียงพื้นที่ของความชื่นชอบ แต่ควรได้รับการพัฒนาให้เป็นแรงผลักดันทางสังคม ที่ช่วยเปิดมุมมองใหม่และสร้างความเข้าใจในความหลากหลายมากขึ้น และหวังว่า วันหนึ่งวรรณกรรมวายและแซฟฟิกจะไม่ถูกแบ่งแยกออกจากวรรณกรรมประเภทอื่น เป็นหมวด BOY LOVE และ GIRL LOVE แต่สามารถรวมกับวรรณกรรมทุกประเภททุกหมวดได้

#BangkokPrideForum #BangkokPride2025 #LGBTQIANplus

Content by Pitchaya S.

Graphic by frogman

#SPECTRUM #พื้นที่ความคิดของทุกสีสัน

“กรุณาแสดงความเห็นอย่างสุภาพและสร้างสรรค์ ทีมงานสงวนสิทธิ์ในการลบหรือดำเนินการตามสมควร กับความเห็นที่สร้างความเกลียดชัง (hate speech) หรือละเมิดสิทธิของบุคคลอื่น”