ที่ล้วนแล้วแต่ทำให้ภาพแทนของชาติพันธุ์หลงเหลืออยู่เพียง ผู้ขาดความรู้ อ่อนภาษา ค้ายาเสพติด และบ้าคอมมิวนิสต์ ผลักไสทุกความผิดไปให้กับคนที่ไม่ใช่ใครอื่น
เลยแม้แต่น้อย เพราะในจำนวนประชากรไทยทั้ง 66.05 ล้านคนนั้น ประกอบด้วยชาติพันธุ์มากถึง 6 ล้านคน จาก 60-70 กลุ่มความหลากหลายทั้งในด้านวัฒนธรรม
และภาษา ประชากรชาติพันธ์ุกว่า 211,752 คน ในจังหวัดเชียงรายไม่ได้เป็นแค่พลเมืองชั้นรองหรือประชากรลำดับที่สองอย่างที่กฎหมายเรียก แต่พวกเขาคือ
ฟันเฟืองสำคัญในการขับเคลื่อนเศษรฐกิจของคนเมืองโดยแท้จริง หลายกิจการว่าจ้างกลุ่มชาติพันธุ์เพื่อเป็นกำลังหลักในการดำเนินธุรกิจค้าขายและขนส่ง ในแต่ละชุมชนชาติพันธุ์ก็ล้วนมีการประกอบอาชีพทำไร่ ทำการเกษตรเพาะปลูกพืชผลที่เป็นวัตถุดิบสำคัญของคนไทยทั้งประเทศอย่าง ‘ข้าว’ อีกด้วย และที่สำคัญ
ไปกว่านั้น คือ การมีวิถีชีวิตที่หลากหลายไม่ใช่แค่วิถีชีวิตแบบดั้งเดิมที่คนเมืองมองว่าลำบาก ล้าหลัง และพึ่งพาธรรมชาติอยู่อย่างเดียว เพราะ กลุ่ม ‘อาข่า’ หนึ่งใน
กลุ่มชาติพันธุ์จากเชียงรายที่มีเครื่องแต่งกายประดับอยู่บนรูปปั้นแองเจิล ได้ก้าวขึ้นมาเปลี่ยนแปลงความหมายของคำว่า ‘วิถีชีวิตแบบชาติพันธุ์’ ไปโดยสิ้นเชิง ภายใต้แบรนด์ อาข่า อ่ามา พวกเขาได้รับการยกย่องในฐานะผู้ประกอบการที่ทำธุรกิจส่งออกกาแฟไทยสู่ตลาดโลก สร้างรายได้ให้แก่ชุมชนจากต้นทุนทางวัฒนธรรม
ที่ตนมี เกิดเป็นการยกระดับสินค้าชาติพันธุ์ให้เป็นที่ยอมรับในตลาดสากล
#น้ำท่วมเพราะชาติพันธุ์อาถรรพ์กาลากิณีหรือเพราะไม่มีใครอนุรักษ์
เชียงรายมีประวัติศาสตร์เคียงคู่กับเหตุการณ์น้ำท่วมมาร่วม 100 ปี แต่ในปีนี้นั้นสาหัสเป็นประวัติกาล ถึงขั้นที่ถูกขนามนามว่า ‘เชียงรายวิปโยค’ BBC ประเทศไทย เผยว่า มีสาเหตุหลักอยู่ด้วยกัน 4 ประการ ที่ทำให้อุทกภัยในครั้งนี้ไม่เหมือนกับครั้งก่อน ๆ และหนึ่งในนั้นคือการลดลงของพื้นที่ป่าต้นน้ำปัญหาเรื้อรังที่บรรดา
กลุ่มชาติพันธุ์ได้ร่วมเผชิญมานานนับชั่วอายุคน แม้ระยะทางของสายน้ำที่ทอดยาวผ่านอำเภอแม่สาย-ท่าขี้เหล็ก จะเป็นเพียง 20% ของแม่น้ำสายใหญ่ที่ไหลมาจาก
ฝั่งเมียนมาร์ แต่การขาดหายไปของพื้นที่สำหรับทางน้ำ และการสร้างสิ่งปลูกสร้างทับพื้นที่รับน้ำล้วนเป็นปัจจัยเล็ก ๆ ที่คอยสนับสนุนปัจจัยมหึมาอย่างป่าที่กลายเป็น
พื้นที่เกษตรกรรมและเหมืองแร่ไปเสียหมด ในขณะที่ป่าเปลี่ยนไปกลับไม่มีใครเล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์แต่มีกลุ่มชาติพันธุ์ผู้มักตกเป็นจำเลยของ
วาทกรรมวิถีวัฒนธรรมที่บ่อนทำลายธรรมชาติ เป็นกลุ่มคนไทยเพียงไม่กี่กลุ่มที่คอยดูแลพื้นป่าที่เหลืออยู่ในชุมชน กลุ่มชาติพันธุ์พัฒนาวิถีชีวิตที่เคารพต่อธรรมชาติ ทำการปลูกพืชหมุนเวียน มีความเชื่อเรื่องจิตวิญญาณ มีพิธีกรรมที่แสดงความเคารพต่อต้นไม้ใบหญ้า เมื่อถึงคราวต้องตัดทำลายก็ต้องมีการขอขมาอย่าง
เป็นจริงเป็นจัง และยังต้องให้สัญญาว่าจะนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เหล่านี้คือระบบนิเวศจากองค์ความรู้ของชุมชน ที่ถูกมองว่าไม่เคารพธรรมชาติสุดท้ายนี้คง
ต้องย้อนถามเหล่า ‘ฅนไทย’ ทั้งหลายว่า ในขณะที่ธรรมชาติได้รับการฟื้นฟูผ่านวิถีชีวิตของเพื่อนร่วมชาติที่แตกต่างด้วยวัฒนธรรมและยังตกระกำอยู่กับปัญหา
สัญชาติพื้นที่อยู่อาศัย และกฎหมายคุ้มครอง มาตรวัดความจริงแท้แน่นอนของการเป็น คนไทย อยู่ที่อะไรกันแน่
